Namazda möhürdən istifadə
Sual: Şiələrin möhürə səcdə etmələrinin səbəbi nədir?
Cavab: Şiələr səcdədə möhürdən istifadə etməyin Peyğəmbər (s) sünnəsi olduğuna inanırlar, belə ki, Peyğəmbər (s) səcdədə alnını torpağa qoyurdu. Hədislərə əsasən, Peyğəmbər (s) xalça üzərinə səcdə edən şəxsə bu işi qadağan etmiş və həmçinin, məscidə daş gətirib onun üzərinə səcdə edən şəxsin əməlini isə təsdiq etmişdir. Xanım Fatimə (s) Peyğəmbərin (s) əmisi Həmzənin qəbrinin torpağından möhür düzəltmişdir. İmam Səccad (ə) da imam Hüseynin (ə) şəhadətindən sonra, Kərbəla torpağından möhür düzəldib onunla namaz qılardı.
Peyğəmbər (s) və səhabələrin sünnəsində torpağa səcdə etmək
Sünni alimlərindən Əbdül Vəhab Şafii: “Mən sünnilərin mötəbər kitablarında xalça və paltar üzərində səcdəyə icazə verən etibarlı bir rəvayət belə tapmadım, əksinə onlara səcdə etməyin icazəli olmadığını gördüm”.[1]
Şiə və əhli-sünnə mənbələrində çox sayda rəvayətlərdə Peyğəmbərin (s) səcdə üçün alnını torpağa qoyduğu nəql edilir.[2] Rəvayətlərə əsasən, Peyğəmbər (s) torpağın onun üçün səcdə yeri və paklıq mənbəyi qərar verildiyini bildirmişdir.[3] “Kənzül-Ümmal” kitabında nəql olunan rəvayətə görə, Peyğəmbər (s) xalçanın üstündə namaz qılan (xalçaya səcdə edən) şəxsi bu işdən çəkindirmiş və xalçanı kənarlaşdırmışdır.[4]
Şiə alimləri, bu rəvayətlərə əsasən hesab edirlər ki, səcdə yerə və ya Peyğəmbər (s) sünnəsində səcdəyə icazə verilən əşyanın üzərinə edilməlidir.
Müsəlmanlar Peyğəmbər (s) sünnəsinə əməl edərək yerə səcdə edirdilər. Bəzi rəvayətlərdə bildirilir ki, birinci xəlifə Əbu Bəkr həmişə yerdə namaz qılır və alnını yerə qoyurdu.[5] O, parçaya səcdə edən şəxsi bu işdən çəkindirdi.[6] İkinci xəlifə Ömər səcdəni alın və üzü yerə qoymaq mənasında bilir və yerə (torpağa) səcdə edərdi.[7] Üçüncü xəlifə Osman da yerə səcdə edirdi.[8] Peyğəmbər (s) səhabələrindən və İslamın ilk mühəddislərindən olan Abdullah ibn Məsud da namazı yalnız torpaq üzərinə qılardı.[9] Bəzi müsəlmanlar səfərə gedərkən, Mədinə torpağından möhür düzəldir və namaz qılmaq üçün özləri ilə aparırdılar.[10]
Əhli-sünnə hədislərində səcdədə kiçik daşlardan istifadə
İkinci xəlifənin oğlu Abdullah ibn Ömərdən nəql olunur ki, o, yağışlı bir gecədə sübh namazı üçün məscidə getmişdi, bir nəfər namaz üçün münasib olan kiçik bir daş götürür, parça sərərək daşı onun üzərinə qoyub namaz qılır. Peyğəmbər (s) həmin şəxsin bu işini görüb onu təqdir etdi.[11]
İbni Abbasdan rəvayət olunur:
انّ النبي صلي الله عليه و سلم سجد علي الحجر
“Peyğəmbər (s) daşa səcdə etdi. ”[12]
Cabir ibn Abdullah Ənsari deyir:
“کنت اصلّي الظّهر مع رسول اللَّه صلي الله عليه و سلم فآخذ قبضه من الحصاء لتبرد في کفّي أضعها لجبهتي أسجد عليها لشدّه الحرّ”
Mən Peyğəmbərlə (s) zöhr namazını qılırdım, qızmar istinin şiddətindən bir ovuc çınqıl daş götürüb əlimdə saxladım ki, soyusun, səcdədə alnımı onların üzərinə qoyum.”[13]
Hicri tarixi ilə 62-ci ildə vəfat etmiş əhli-sünnə məzhəbinin tanınmış və böyük şəxsiyyətlərindən olan Məsruq ibn Əcdə səfərə çıxdığı zaman, gəmidə səcdə etmək üçün özü ilə çiy gil (torpaq) götürərdi.[14]
Əhli-Beytin (ə) möhürdən istifadə etməsi
Həzrət Fatimə (s), peyğəmbərin (s) əmisi Həmzə ibn Əbdül Müttəlibin Ühüd döyüşündə şəhadətindən sonra, Həmzənin qəbrinin torpağından zikr etmək üçün təsbeh və namaz üçün möhür düzəltmişdir.[15]
İmam Səccad (ə) da imam Hüseynin (ə) şəhadətindən sonra Kərbəla torpağından təsbeh düzəltmişdi, onunla zikr edir və möhür düzəldib namazda onun üzərinə səcdə edərdi. Şiələr də imamlarının ardıcılları olaraq, Kərbəla möhüründən istifadə etdilər və bu iş şiələrin şüar və ənənəsinə çevrildi.[16]
Əlavə mütaliə üçün müraciət edin:
“Səcde bər türbət, ya nəhayəte təvazo dər pişqahe xuda”, Hüseyni Nəsəb.
Dipnotlar:
- ↑ İrfaniyan Yəzdi Xorasani, Qulamrza, “Əl-Vuzu vəs-sucud fil-kitab vəl-sunnə”, Qum, Hövzeye elmiyye, birici çap, 1372 h.ş, səh 46
- ↑ İrfaniyan Yəzdi Xorasani, Qulamrza, “Əl-Vuzu vəs-sucud fil-kitab vəl-sunnə”, Qum, Hövzeye elmiyye, birici çap, 1372 h.ş, səh 57.
- ↑ Əmini, “Rah və rəveşe ma rah və rəveşe peyambər ma əst”, tərcüməçi: Seyyid Baqir Musəvi, Tehran, Məktəbətul-imam Əmirəl-möminin, ikinci çap, 1394 h.ş, səh 231.
- ↑ Hindi, Müttəqi ibn Hisamuddin, “Kənzul-Ümmal fi sünənil-əqval vəl-əfal”, Beyrut, Müəssisətur-Risalət, 1409 h.q, c 8, səh 127.
- ↑ Sənani, Əbdülrəzzaq ibn Həmmam,”Əl-Müsənnəf”, Təliq: Həbiburrəhman Əl-Əzəmi, Mənşuratil-Eımi, c 1, səh 397, hədis 1552.
- ↑ Ətai İsfahani, səh 51
- ↑ Ətai İsfahani, səh 52.
- ↑ Ətai İsfahani, səh 55.
- ↑ İrfaniyan Yəzdi Xorasani, Qulamrza, “Əl-Vuzu vəs-sucud fil-kitab vəl-sunnə”, Qum, Hövzeye elmiyye, birici çap, 1372 h.ş, səh 57.
- ↑ Ətai İsfahani, səh 67-69.
- ↑ Ətai İsfahani, səh 38-39.
- ↑ “Sünənil-Daru Qutni”, Əli ibn Ömər, Təhqiq, təliq və təxric: Məcdi ibn Mənsur Seyyid əl-Şuri, Beyrut, Darul-kutubil-elmiyyə, birinci çap, 1417 h.q; 1996 miladi, səh 254, hədis 2715.
- ↑ Secistani, Süleyman ibnil-Əşəs, “Sünəni-Əbi Davud”, Təhqiq və təliq: Səid Məhəmməd Ə-Ləham, Darul-Fikr lil təbə vən-nəşr vəl-tuzi, birinci çap, 1410 h.q; 1990 miladi, c 1, səh 100. Beyhəqi, Əhməd ibn Hüseyn, “Əs-Sünənil-kubra”, Darul-fikr, c 1, səh 439.
- ↑ İbn Səd, Məhəmməd. “Ət-Təbəqatul-kubra”, Beyrut, Dare Sadir, c 6, səh 79. İbn Həcər Əsqəlani, Əhməd ibn Əli, “Fəthul-bari”, Darul-Mərifət lil-təbə vən-nəşr, ikinci çap, c 1, səh 410.
- ↑ İrfaniyan Yəzdi Xorasani, Qulamrza, “Əl-Vuzu vəs-sucud fil-kitab vəl-sunnə”, Qum, Hövzeye elmiyye, birici çap, 1372 h.ş, səh 64-67.
- ↑ İrfaniyan Yəzdi Xorasani, Qulamrza, “Əl-Vuzu vəs-sucud fil-kitab vəl-sunnə”, Qum, Hövzeye elmiyye, birici çap, 1372 h.ş, səh 46-66.