"Leylətul-məbit" ayəsi
Sual: Quranda “Leylətul-Məbit” hadisəsi haqqında ayə varmı?
Cavab: Quranda Leylətul-Məbit hadisəsi barəsində Bəqərə surəsinin 207-ci ayəsində söhbət açılır. Bu ayə imam Əlinin (ə) fədakarlığı haqqında nazil olmuşdur. Beləki, imam Əli (ə) həzrət Peyğəmbərin (s) həyatını qorumaq üçün onun yatağında yatmışdır. Bu ayədə Allahın razılığını qazanmaq üçün canını fəda etməyə hazır olan insanlar mədh edilmişdir.
"Leylətul-məbit" termini Məkkə müşriklərinin həzrət Peyğəmbəri (s) öldürmək istədikləri gecəyə işarə edir. Ancaq Peyğəmbər (s) ilahi vəhy vasitəsiylə müşriklərin niyyətindən xəbərdar olur. Sonra isə, u məsələni imam Əli (ə) ilə bölüşür və Allahın ona hicrət etməyi, imam Əliyə (ə) isə Peyğəmbərin (ə) yerində yatmağı əmr etdiyini bildirir. İmam Əli (ə) soruşur: “Əgər mən sizin yerinizdə yatsam, siz sağ qalacaqsınız?” Peyğəmbər (s) “Bəli” – deyə cavab verir. İmam Əli (ə) isə gülərək şükür səcdəsi edir və belə deyir: “Gedin! Allahın əmr etdiyi hər yerə gedin, canım sizə fəda olsun və nə istəsəniz mənə əmr edin, can-başla qəbul edərəm.”[1]
Qureyş kafirləri Peyğəmbəri (s) öldürmək üçün qırx döyüşçü seçmişdilər. İmam Əli (ə) hər gecə Allah rəsulunun (s) üzərinə çəkdiyi yaşıl örtüyü öz üzərinə çəkərək yerində yatır. Peyğəmbər (s) evdən çıxır və kafirlər fərqinə varmadan səfərinə başlayır.[2] İslam tarixində imam Əlinin (ə) Peyğəmbərin (s) yerində yatdığı və fədakarlıq etdiyi gecəyə Leylətul-Məbit deyilir.
"Leylətul-Məbit" ayəsinin nazil olması
"Leylətul-məbit" hadisəsi ilə bağlı Quranda Bəqərə surəsinin 207-ci ayəsi nazil olmuşdur:
“Və insanlardan eləsi də var ki, Allahın razılığını qazanmaq üçün canını fəda edir. Allah bəndələrinə qarşı şəfqətlidir.”
Bu ayədə, Allahın razılığını qazanmaq üçün canını fəda etməyə hazır olan insanlar mədh edilmişdir.
Təfsir alimlər bu ayənin Leylətul-Məbit gecəsində imam Əlinin (ə) fədakarlığı ilə əlaqədar nazil olduğunu bildirmişlər.[3]
Bəzi rəvayətlərə görə, Leylətul-Məbit gecəsində Allah təala Cəbrail və Mikail adlı iki mələyinə müraciət edərək, onları mələklər arasında qardaşlıq və dostluqda ən üstün tutur. Sonra isə belə deyir: “Mən sizdən birinizi ölümə məhkum etmişəm, hansınız qardaşınız və dostunuz üçün canını fəda etməyə hazırdır?” Onlardan heç biri ölməyə razı olmadı və hər ikisi həyatı seçdi. Allah onlara belə dedi: “Mən Muhəmməd və Əli arasında qardaşlıq əhdi bağladım, Əli (ə) ölümü seçərək həyatı Muhəmmədə (ə) bağışladı və onun yerində yatdı. İndi yerə enin və onu (ə) düşmənlərindən qoruyun.” Onlar yerə endilər. Cəbrail dedi: “Bəh-Bəh, afərin sənə ey Əbu Talibin oğlu (ə)! Sənin kimi kim var? Allah sənin vasitənlə yeddi göyün mələklərinə fəxr edir.”[4]
Əllamə Təbatəbainin bu barədə deyir ki, belə insanların Allahın razılığını qazanmaq üçün öz canını satmağa razı olması, əslində Allahın razılığını qazanmaq, habel nəfsin istəklərini deyil, məhz Allahın istəklərini üstün tutmalarından irəli gəlir.[5]
Mənbələr
- ↑ Şeyx Abbas Qumi, Muntəhal Amal, Qum, doqquzuncu çap, Şəmsi 1375- ci il, cild-1, səh-110.
- ↑ Mehdi Pişvayi, "Sireye pişvayan", Qum, İmam Sadiq (ə) müəssisəsi, on birinci çap, şəmsi 1379-cu il, səh-38.
- ↑ Əllamə Hilli, "Kəşful yəqin", hicri-qəməri 1411-ci il, səh-395.
- ↑ Şeyx Muhəmməd Tusi, "Əl-Amali" daruş-şiqaqəh, Qum, hicri-qəməri 1414-cü il. səh-469.
- ↑ Əllamə Təbatəbai, "Əl-Mizan", hicri-qəməri 1390, cild-2, səh-98.