Məhərrəm ayının ilk on günü

Sual: İmam Hüseyni (ə) Məhərrəm ayının 10-u şəhid ediblər. Bəs nə üçün şiələr Məhərrəm ayının əvvəlindən əzadarlıq edirlər?

Cavab: Şiə məzhəbi əziz İslam Peyğəmbərinin (s) və onun pak Əhli-beytinin (ə) sünnəsinə tabedir. Buna görə də, həzrət Peyğəmbər (ə) kimi, Əhli-beytin (ə) davranışları da şiələr üçün şəri və əməli höccətdir (dəlildir). Dini mənbələrdə həzrət Peyğəmbərin (s) hələ Aşuradan illər öncə imam Hüseyn (ə) dünyaya gələrkən o Həzrətə (ə) ağlaması qeyd olunmuşdur.

Bundan əlavə, tarixi mənbələrə müraciət etdikdə, Əhli-beyt imamlarının (ə) məhərrəm ayının əvvəlindən imam Hüseynin (ə) şəhadətini uca tutduğunu görürük. Belə ki, məsum imamlar (ə) məhərrəm ayının daxil olan gündən etibarən gülməzdilər və əza libası geyinərdilər. Şiə alimləri də qeybət dövründə məsumların (ə) bu davranışını davam etdirmişlər.

Buna əsasən də, biz şiələr imam Hüseynə (ə) məhərrəm ayının əvvəlindən əza saxlamaq məsələsində Əhli-beytə (ə) tabe olmaqdayıq.

Əhli-beytin (ə) rəftarı

İmam Sadiq (ə) bir hədisdə belə buyurur:

"Məhərrəm hilalı çıxdığında (yəni Məhərrəm ayının ilk gecəsi daxil olduğunda), mələklər imam Hüseynin (ə) köynəyini qılınc zərbələri ilə parçalanmış və qana bulaşmış halda həzrət Zəhranın (ə.s) hüzuruna aparar və Allahın ərşindən asarlar. Biz və bizim şiələrimiz bu köynəyə adi gözlə yox, bəsirət gözü ilə baxar və ona göz yaşı tökərik".

İmam Rzanın (ə) Rəyyan bin Şueyb adında bir səhabəsi belə nəql edir. “Məhərrəm ayının ilk günündə imam Rzanın (ə) hüzuruna yetişdim. İmam (ə) mənə məhərrəm ayının daxil olduğunu xatırladıb imam Hüseynin (ə) başına gələn müsibətlərdən danışdı və imam Hüseynə (ə) əzadarlığın fəzilətlərini açıqladı".

Başqa bir hədisdə imam Rzanın (ə) belə buyurduğu nəql edilir:

كانَ أَبى صَلَواتُ اللّه عَلَيْهِ إِذا دَخَلَ شَهْرُ الْمُحَرَّمِ لا يُرى ضاحِكا، وَ كانَتْ كَأبَتُهُ تَغْلِبُ عَلَيْهِ حَتّى يَمْضِىَ مِنْهُ عَشْرَةُ أَيّامٍ فَإِذا كانَ يَوْمُ الْعاشِرِ كانَ ذلِكَ الْيَوْمُ، يَوْمَ مُصيبَتِهِ وَحُزْنِهِ وَ بُكائِهِ

"Məhərrəm ayı daxil olduqda heç kim atamı gülən halda görməzdi və Aşura gününə qədər hər keçən gün onun hüznü daha da artardı. Aşura günü gəldikdə isə, o gün atamın müsibət, qüssə (kədər) və ağlama (göz yaşı) günü olardı".

Alimlərin rəftarı

Müqəddəs Nəcəf şəhərinin dini hövzəsinin böyük əxlaq ustadı və ariflərindən olan əllamə Seyid Əli Qazi Təbatəbayi buyurur: "İmam Hüseyni (ə) ziyarət etməyin və o Həzrətə (ə) əza saxlamağın savabı xüsusunda qəflət etməyin! O Həzrətə (ə) hər həftə iki-üç nəfər belə olsa, rövzə məclisləri təşkil edin. Çünki bu, işlərinizdəki problemləri həll etməyin yoludur və əgər hər həftə mümkün olmursa, məhərrəm ayının ilk on günü bu işi (o həzrətə əzadarlıq etməy) tərk etməyin.

Həmçinin, şiə məzhəbinin böyük alimlərindən olan ayətullah Məliki Təbrizi imam Hüseynə (ə) əzadarlıq haqqında belə buyurur: "Əhli-bey (ə) şiələrinə yaraşan odur ki, məhərrəm ayının ilk on günü hallarında dəyişiklik olsun. Onların ürəklərində və simalarında bu böyük müsibətin əlaməti görünməli, yemək, içmək və hətta yatmaq kimi gündəlik həyatın ləzzətlərindən bir qədər imtina etməlidirlər. Valideynini, yaxud övladını itirmiş bir şəxs kimi olmalıdırlar, çünki Allahın böyük namusuna, Peyğəmbərə (s) və İmama (ə) göstərdikləri hörmət, özlərinə və yaxınlarına göstərdikləri hörmətdən az olmamalıdır. Əgər kimsə məhərrəm ayının ilk on gününün hamısında bu əməlləri yerinə yetirə bilməsə, heç olmasa, Tasua və Aşura günlərində və 11-ci günün gecəsində bəzi ləzzətlərdən imtina etsin. Məsələn, boş çörək yeyib və ya daha az su içib özünü Əhli-beytin (ə) o çətin günlərinin ehtiramına çətinliyə salsın ki, onların (ə) üzləşdiyi müsibətləri az da olsa dərk edə bilsin. Hər gün, vaxtının bir hissəsini ictimai yerlərdə və ya əscid və hüseyniyyə kimi ümumi məkanlarda əzadarlıq məclisinə sərf etməklə keçirsin. Həmçinin, məhərrəm ayının ilk on günündə "Aşura" ziyarətnaməsini oxuyaraq imam Hüseyni (ə) ziyarət etsin".