Allahın sevdiyi kəslər
Sual: Qurani-kərimə əsasən, Allah kimləri sevir?
Cavab: Allah təala Quranda bəzi insanlara sevgisini açıq şəkildə bəyan etmişdir. Beləki, uca Allah Quranda beş dəfə yaxşılıq edənləri sevdiyini vurğulamışdır. Təqva sahibləri də (pərhizkarlar) Allahın sevdiyi digər bir qrupdur. Səbr edənlər, pak olanlar, tövbə edənlər və ədalətli olanlar da Allahın Quranda sevdiyini buyurduğu şəxslər arasındadır.
Yaxşılıq edənlər (xeyirxahlar)
Qurana əsasən, Allah yaxşılıq edənləri sevir:
وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ
Yaxşılıq edin ki, şübhəsiz, Allah yaxşılıq edənləri sevir. (Bəqərə surəsi, 195-ci ayə)
Bu şəxslərə olan sevgi Quranda beş ayədə təkrar edilmişdir:
Bəqərə surəsi, 195-ci ayə
Ali-İmran surəsi, 134 və 148-ci ayələr
Maidə surəsi, 13 və 93-cü ayələr
Əllamə Təbatəbai ehsanı, yəni yaxşılıq etməyi hər hansı bir əməli ən gözəl şəkildə, qüsursuz olaraq və yalnız Allah üçün yerinə yetirmək kimi izah etmişdir.[1]
Allahın yaxşılıq edənlərə olan sevgisi ilə bağlı həm dünya və həm də axirətə aid olan bir sıra təsirlər (nəticələr) qeyd olunmuşdur. Hidayətə çatmaq, dünyada tez mükafat almaq, Allahın yardımı, ilahi mərhəmətdən layiq olmaq və yüksək məqama sahib olmaq kimi təsirlər yaxşılığın dünyəvi təsirlərindən sayılır. Axirətə aid olan təsirlərindən isə cənnət nemətləri, daha çox mükafat, əməlin qəbul olunması və əzabdan qorunma kimi təsirlər qeyd edilmişdir.[2]
Tövbəkarlar və paklar
Bəqərə surəsinin 222-ci ayəsinə əsasən, Allah təala tövbə edənləri və pakları sevir. Tövbə, Allaha tərəf qayıtmaq mənasını daşıyır.[3] توَّابِينَ (təvvabin) sözü çoxlu tövbə edən şəxs deməkdir.[4] Allah hər cür tövbəni sevir. İstər bu tövbə “əstəğfirullah” deyərək sadəcə dildə edilən tövbə olsun, istər əməl ilə edilən tövbə olsun, istərsə də həqiqi etiqad ilə edilən tövbə olsun. Bir sözlə, Allah hər tövbəni sevir və qəbul edir.[5]
إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ
Həqiqətən, Allah çox tövbə edənləri sevir və pak olanları sevir.
Başqa bir ayədə isə Allahın pak olanları sevdiyi bildirilir:
"...Allah pak olanları sevir." (Tövbə surəsi, 108).
Paklıq və təharət geniş bir mənaya malikdir. Beləki, paklıq şirk və günahın təsirlərindən mənəvi təmizlənmə ilə yanaşı, cismani təmizliyi də əhatə edir.[6]
Təqva və cihad əhli
Allahın təqva sahiblərini (pərhizkarları) sevməsi Tövbə surəsinin 4 və 7-ci ayələrində, həmçinin Ali-İmran surəsinin 76-cı ayəsində bəyan olunmuşdur. Qurani-kərimdə təqva haram işlərdən çəkinmək mənasında işlənir.[7] Təqvalı insanın müqabilində isə günahkarlar, azmışlar, üsyankarlar, zalımlar və cinayətkarlar dayanır.[8] Bəqərə surəsində təqvalıların beş xüsusiyyəti qeyd edilmişdir:
1. Qeybə iman gətirmək
2. Namaz qılmaq
3. Özlərinə ruzi olaraq verilənlərdən infaq etmək
4. İslam peyğəmbərinə (s) və ondan əvvəlki peyğəmbərlərə nazil olana iman gətirmək
5. Axirətə şəksiz inam[9]
Allah təala Səff[10] və Maidə surələrində[11] Öz yolunda cihad edənləri sevdiyini açıq şəkildə bəyan etmişdir:
إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ
"Şübhəsiz ki, Allah Öz yolunda vuruşanları sevir." (Səff surəsi, 4-cü ayə).
Təvəkkül edənlər
Quran ayələrinə əsasən, Allah təvəkkül edənləri sevir:
إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ
Həqiqətən, Allah təvəkkül edənləri sevir. (Ali-İmran surəsi,159-cu ayə)
Təvəkkül, Allaha etibar etmək və Ona güvənmək deməkdir.[12] Təvəkkül iman qapılarından biridir.[13] Təvəkkül edən şəxs, Allahın onun ruzisini və işini Öz öhdəsinə götürdüyünü bilir və buna görə də yalnız Ona güvənir və Ondan başqa heç kimə ümid bağlamır.[14] Beləcə Allah, Ona güvənən və başqalarından heç bir gözləntisi olmayanları sevir.[15]
Təfsirçilər təvəkkülün həqiqətini ilahi qəzavü-qədərə razı olmaq və onun müqabilində təslim olmaq hesab edirlər.[16] İslamın böyük alimlərindən olan Qəzali belə deyir: "Təvəkkül, (Allaha dərgahına) yaxın olanların məqamlarındandır və qəlbin Allaha olan etimadıdır."[17]
Ayətullah Cəfər Sübhani hesab edir ki, təvəkkülün mənası işləri Allaha həvalə etməkdir. Lakin bu, səbəblər və nəticələr aləmini görməzlikdən gəlmək və daima qeybdən bir əlin çıxıb bir iş görməsini gözləmək mənasında deyil.[18]
Səbr edənlər
Allah, səbr edənləri müsibətlər, habelə kafirlər müqabilində imanlarını və səylərini əldən verməyənləri sevir:
وَاللَّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ
Allah səbr edənləri sevir. (Ali-İmran surəsi, 146-cı ayə)
Hədisə görə, Peyğəmbər (s) Allahdan dünya müsibətlərini ona asanlaşdıracaq bir yəqinlik istəyib.[19]
Ədalətlilər (Muqsitin)
Quranda üç dəfə إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ (İnnəllah yuhibbul-muqsitin) Allah ədalətliləri sevir cümləsi zikr edilmişdir.[20]
Ədalət zülm və haqsızlığa qarşı duran mühüm məsələlərdən biridir. Buna görə də, Quranda ona çox təkid edilmişdir.[21] Quranda qeyd olunur ki, Allah insanların ədalətlə davranmaları üçün peyğəmbərlər göndərmişdir.[22]
Mənbələr
- ↑ Təbətəbai, Məhəmməd Hüseyn, əl-Mizan fi Təfsiril-Quran, Məhəmməd Baqir Musəvi Həmədaninin fars dilinə tərcüməsi, Qum, İslam Nəşriyyatı Ofisi, 5-ci nəşr, 1374 h.ş, cild 4, səh.28
- ↑ Əbuzər Təşəkkuri Saleh, Asar-e Məhəbbət-e Xodavənd be Mohsenin dər Quran, Mərifət nəşri, İmam Xomeyni (r.ə) Təhsil və Tədqiqat Müəssisəsi, nömrə 180
- ↑ Təbətəbai, Məhəmməd Hüseyn, əl-Mizan fi Təfsiril-Quran, Məhəmməd Baqir Musəvi Həmədaninin fars dilinə tərcüməsi, Qum, İslam Nəşriyyatı Ofisi, 5-ci nəşr, 1374 h.ş, cild 2, səh.317
- ↑ Tusi, Məhəmməd ibn Həsən, Ət-Tibyan fi Təfsiril-Quran, Beyrut, Daru İhyait-Turasil-Ərəbiyyi, birinci nəşr, cild 6, səh.468
- ↑ Təbətəbai, Məhəmməd Hüseyn, əl-Mizan fi Təfsiril-Quran, Məhəmməd Baqir Musəvi Həmədaninin fars dilinə tərcüməsi, Qum, İslam Nəşriyyatı Ofisi, 5-ci nəşr, 1374 h.ş, cild 2, səh.318
- ↑ Məkarim Şirazi, Nasir, Nümunə təfsiri, Tehran, Darul Kutubil İslamiyyə, 10-cu nəşr, 1371 h.ş, cild 8, səh.140
- ↑ Təbətəbai, Məhəmməd Hüseyn, əl-Mizan fi Təfsiril-Quran, Məhəmməd Baqir Musəvi Həmədaninin fars dilinə tərcüməsi, Qum, İslam Nəşriyyatı Ofisi, 5-ci nəşr, 1374 h.ş, cild 9, səh.202
- ↑ Abasi, Babək, "Təqva", Böyük İslam Ensiklopediyası, İslam Ensiklopediyası Müəssisəsi, 1393 h.ş, cild 7, girişin altında
- ↑ Bəqərə surəsi, 2-4-cü ayələr
- ↑ Səff surəsi, ayə 4
- ↑ Maidə surəsi, ayə 54
- ↑ Məkarim Şirazi, Nasir, Nümunə təfsiri, Tehran, Darul Kutubil İslamiyyə, 10-cu nəşr, 1371 h.ş, cild 15, səh.541
- ↑ Məkarim Şirazi, Nasir, Quranda əxlaq, Qum, İmam Əli ibn Əbi Talib (ə) mədrəsəsi, birinci nəşr, 1377 h.ş., cild 2, səh.266
- ↑ Hüseyni, Malik, və digərləri, "Təvəkkül", Dünya İslam Ensiklopediyası, İslam Ensiklopediyası Müəssisəsi, 1393 h.ş, cild 8, girişin altında
- ↑ Təbərsi, Fəzl, Məcməul-Bəyan fi Təfsiril-Quran, tərcümə: bir qrup tərcüməçi, Tehran, Fərahanı, 1-ci nəşr, cild 4, səh.315
- ↑ Meybudi, Təfsiru Kəşfil-Əsrar və Uddətil-Əbrar, İslam Dünyası Ensiklopediyası, İslam Ensiklopediyası Müəssisəsi, cild 1, səh.4062
- ↑ Qəzali, Kimya-Səadət, Seyid Cəfər Şəhidi tərəfindən, Şərh-Məsnəvi, c 6, səh.353
- ↑ Sübhani, Cəfər, Mənşur-e Cavid, c 3, səh.419.
- ↑ Məhəmməd Sadiq Arif, Rah-Roşən, (Məhəccətul-Bəyzanın tərcüməsi), əl-Feyz əl-Kaşani, c 7, səh.160
- ↑ Maidə surəsi, 42-ci ayə; Hucurat surəsi, 9-cu ayə; Mumtəhənə surəsi, 8-ci ayə
- ↑ Sübhani, Şeyx Cəfər, Mənşur-e Cavid, c 13, səh.168
- ↑ Hədid surəsi, 25-ci ayə