Əhli-sünnə mənbələrində imam Əlinin (ə) fəzilətləri
Sual: Əhli-sünnə mənbələrindən imam Əlinin (ə) fəzilətlərini bəyan edin.
Cavab: Şiə və əhli-sünnə mənbələrində imam Əlinin (ə) fəzilətləri haqda rəvayətlər nəql edilmişdir. Əhli-sünnə imam Əli (ə) haqqında bir çox ayələrin nazil olmasına işarə etmiş və Quranda “Salihul-muminin”, “Sadiqin”, “Hadi” və “Xəyrul-bəriyyə” kimi ifadələrin imam Əli (ə) haqqında olduğunu bildirmişlər.
Əhli-sünnə mənbələrində imam Əlinin (ə) fəzilətləri haqda Allahın Rəsulundan (s) çox sayda hədislər nəql edilmiş və onu (Əlini (ə)) həmişə haqqın yanında və həmçinin, Qiyamət günü insanlara höccət olaraq tanıtmışdır.
Əhli-sünnə təfsir alimləri və imam Əlinin (ə) Quranda fəzilətləri
Əhli-sünnə müfəssirləri (təfsirçiləri) bir çox ayələrin imam Əlinin (ə) fəzilətləri haqda olduğunu qeyd edirlər:
Allahın Rəsulu (s) kəramət və fəzilətlə bağlı ayələrin hamısının həzrət Əliyə (ə) aid olduğunu bildirmişdir.[1]
“Onun dostu və yardımçıları Allah, Cəbrail, (O) əməlisaleh möminlərdir.”[2] ayəsi nazil olduqda, Peyğəmbər (s) buyurdu: “Əməlisaleh mömin Əlidir (ə).”[3]
Peyğəmbər (s) möminləri “doğru danışanlarla birgə olun”[4] –deyə tövsiyə edən ayənin təfsirində onların imam Əli (ə) və onun səhabələri ilə birlikdə olmalarını buyurur.”[5]
Peyğəmbərə (s) “xəbərdarlıq edən və hər bir dəstə üçün hidayətçi olacağını bildirən ayə”[6] nazil olduğu zaman, Peyğəmbər (s) əlini öz sinəsinə qoyub özünü “ümmətin xəbərdar edəni” olaraq elan etdi. Sonra Əliyə (ə) işarə edərək onu “ümmətin hidayətçisi” olaraq tanıtdı.[7]
Allahın Rəsulundan (s) belə buyurduğu nəql olunur: “Əli (ə) “İman gətirib yaxşı əməllər edənlər isə yaradılmışların ən yaxşılarıdır.”[8] ayəsinin nümunəsidir.”[9]
“Əraf” surəsinin 181-ci ayəsi nazil olduqdan sonra, Peyğəmbər (s) Əli (ə) və onun şiələrini hidayət olanlar hesab edir.[10]
وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ، أُولئِک الْمُقَرَّبُونَ
“Öndə olanlar (dünyada Allah yolunda, imanda, əməldə, xeyirdə öndə olduqları kimi, axirətdə də) öndədirlər! -Onlar (Allah dərgahına, Allahın lütfünə) yaxınlaşdırılmış kimsələrdir. Onlar “Nəim” cənnətlərində olacaqlar.”
Peyğəmbər (s) Cəbraildən nəql edir ki, bu ayələrdə məqsəd Əli (ə) və onun şiələridir, onlar cənnətə doğru irəlidə olub Allaha yaxınlaşarlar.[11]
Bunlardan əlavə, “İkmal”, “Leylətul-Məbit”, “Üzüyün sədəqə verilməsi”, “Mübahilə” və s. kimi digər ayələr də imam Əlinin (ə) şənində nazil olmuşdur.
Əhli-sünnə rəvayətlərində imam Əlinin (ə) fəzilətləri
Əhli-sünnə mənbələrində imam Əlinin (ə) fəziləti haqda bir çox rəvayətlər nəql olunmuşdur:
Allahın Rəsulu (s) buyurmuşdur: “Əlinin (ə) mənə olan nisbəti, başla bədən arasında olan nisbət kimidir.”[12]
Peyğəmbər (s) hədislərdən birində həzrət Əlinin (ə) ən yaxşı insan olduğuna işarə edərək onu qəbul etməyəni “kafir” adlandırmışdır.[13]
Həzrət Məhəmməd (s) Təbuk döyüşündə imam Əliyə (ə) xitab edərək, onu Harunun (ə) Musaya (ə) olan nisbətini özünə nisbət vermişdir, yalnız bu şərtlə ki, İslam peyğəmbərindən sonra, peyğəmbər gəlməcəyək.[14]
Ənəs ibn Malik nəql edir: “Peyğəmbərin (s) yanında idim. Həzrət Əli (ə) içəri daxil oldu. Peyğəmbər (s) buyurdu: “Mən və Əli qiyamət günü ümmət üçün höccətik.”[15]
Peyğəmbərin (s) zövcəsi Ümmü Sələmə Allah Rəsulundan (s) onun belə buyurduğunu nəql edir: “Əlini (ə) təhqir edən məni təhqir etmiş, məni təhqir edən Allahı təhqir etmişdir.”[16]
İbn Abbas Allah Rəsulundan (s) nəql edir: “Od odunu yandırıb məhv etdiyi kimi, Əlini (ə) sevmək də günahları məhv edər.”[17]
Allahın Rəsulu (s) buyurmuşdur: “Əli (ə) haqq ilə, haqq da Əli (ə) ilədir, bu ikisi Kövsər hovuzunda hazır olana qədər bir-birindən ayrılmazlar.”[18]
Dipnotlar:
- ↑ Məhəmmədsaleh Hüseyn Tirmizi, “Mənaqibu Mürtəzəvi”, səh 19, Bombey çapı, 1321 h.q.
- ↑ “Təhrim” surəsi, ayə 4.
- ↑ İbn Əl-Məğazili, “Mənaqibu Əliyyibni Əbi Talib”, səh 269, hədis 316, Tehran, Məktəbətul-islamiyyə nəşriyyatı, 1402 h.q.
- ↑ “Tövbə” surəsi, ayə 119.
- ↑ Hakim Həskani, “Şəvahidut-tənzil”, c. 2, səh. 341, Tehran, “İrşade İslami”nəşriyyatı, 1411 h.q.
- ↑ “Rəd” surəsi, ayə 7.
- ↑ İbn Şirviyyə Deyləmi, “Firdovsil-əxbar”, c. 1, səh. 75, “Darul-kutubil-Ərəbiyy, ” 1407.
- ↑ “Bəyyinə” surəsi, ayə 7.
- ↑ “Şəvahidut-tənzil”, c. 2, səh. 459.
- ↑ Salman ibn İbrahim Qunduzi Hənəfi, “Yənabiul-məvəddət”, c. 1, səh. 128, Qum, “Şərif Rəzi” nəşriyyatı, 1413 h.q.
- ↑ Sibt ibn Covzi, “Təzkirətul-xəvas”, səh. 17, Tehran, “Neynəva” nəşriyyatı.
- ↑ Əbu Bəkr Əhməd ibn Əli Əl-Xətib Bağdadi, “Tarixe Bağdadi”, c .7, səh. 12, Beyrut, Darul-kutubil-elmiyyə.
- ↑ “Firdovsil-əxbar”, c .3, səh. 89.
- ↑ “Tarixe Bağdadi”, c. 11, səh. 432.
- ↑ “Tarixe Bağdadi”, c. 2, səh. 88.
- ↑ İbn Hisamuddin Hindi, “Kənzul-ümmal”, c. 11, səh. 602, hədis 32903, Beyrut, “Müəssisətur-Risalət”, 1413 h.q.
- ↑ “Tarixe Bağdadi”, c. 4, səh. 195.
- ↑ İbn Əbi Bəkir Heysəmi, “Məcməuz-zəvaid”, c. 9, səh. 134, Beyrut, Darul-kutubil-Ərəbiyy, 1402 h.q.