Xanım Xədicənin (ə) nümunə olması
Xanım Xədicənin (ə) nümunə olması
Sual : “Xanım Xədicə hansı cəhətdən müsəlman qadınlar üçün bir nümunədir?”
Cavab: Peyğəmbərin (s) ilk müsəlman həyat yoldaşı olan Xədicə (ə) İslam dininin böyük və ləyaqətli qadınlarından biridir. O, iffət, həya və paklıq kimi üstün əxlaqi xüsusiyyətlərə sahib olduğu üçün qadınlara örnəkdir. Xanım Xədicənin (ə) fədakarlıq, iman, müqavimət və səbr və sairə kimi digər əxlaqi xüsusiyyətləri də müsəlman qadınlara örnək sayıla bilər.
Həyatı və Peyğəmbər (s) ilə evlənməsi
Xanım Xədicə (ə) Peyğəmbərin (s) ilk həyat yoldaşı və İslamı qəbul etmiş ilk qadındır. Əksər tarixi mənbələrə əsasən, o, həzrət Məhəmməd (s) ilə ailə həyatı qurmazdan öncə, iki dəfə evlənmişdir. Bəzi tarixçilər isə başqa tarixi faktlara əsaslanaraq, xanım Xədicənin Peyğəmbərdən (s) əvvəl evli olduğunu inkar etmişlər.
Peyğəmbərin (s), təqribən, iyirmi yaşı olduğu zaman xanım Xədicə ilə tanışlığı haqqında müxtəlif nəzəriyyələr mövcuddur. Bəzi tarixçilər Peyğəmbərin (s) xanım Xədicə ilə ticarət əlaqələrinə başlamasının Əbu Talibin sifariş və tövsiyəsi əsasında olması fikrindədirlər. Həzrət Peyğəmbər (s) Yəmənə dörd və Şama bir səfər olmaqla, Xədicə üçün maksimum beş ticarət səfəri yerinə yetirmişdir. Şama səfər bu iki şəxsin evlənməsinə səbəb olan ən önəmli ticarət səfəridir. Şam səfərinin əhəmiyyəti, həm də xanım Xədicə (ə) və Peyğəmbərin (s) evliliyinə səbəb olması baxımından, əksər tarixçilər yalnız bu səfəri qeyd edərək, onu xanım Xədicə ilə Peyğəmbərin (s) iş birliyində başlanğıc nöqtə kimi qəbul etmişlər.
Əksər tarixi mənbələr evlilik zamanı Peyğəmbərin (s) 25, xanım Xədicənin (ə) isə 40 yaşı olduğunu yazmışlar. Xədicə (ə) Peyğəmbər (s) ilə evləndikdən sonra bütün var-dövlətini o həzrətə bağışlamış və öz ticarət işlərini də ona tapşırmışdır. Peyğəmbər (s) sonralar Xədicənin (ə) maddi dəstəyi haqqında belə buyurmuşdur : "Heç bir sərvət Xədicənin sərvəti qədər mənim üçün faydalı olmamışdır."
Xanım Xədicə (ə) 65 yaşında mübarək Ramazan ayında, besətin 10-cu ilində vəfat etmişdir.[1]
Xanım Xədicənin (ə) əxlaqi xüsusiyyətləri
Xanım Xədicə (ə) çoxlu sərvəti və böyük ticarəti sayəsində Hicazın bacarıqlı xanımlarından hesab edilir, mehriban və ağıllı bir şəxs kimi tanınırdı.[2]
Bir çox tarixi mənbələrə əsasən, xanım Xədicə (ə) həzrət Məhəmməd (s) ilə ailə həyatı qurmazdan öncə, iki dəfə evlənmişdir. Bəzi tarixçilər isə başqa tarixi faktlara əsaslanaraq, xanım Xədicənin (ə) Peyğəmbərdən (s) əvvəl evli olduğunu inkar etmişlər.[3]
Həzrət Məhəmməd (s) hədislərdən birində belə buyurur : "Cənnətin ən üstün qadınları 4 nəfərdir : Xüvəylidin qızı Xədicə, Məhəmmədin qızı Fatimə, İmranın qızı Məryəm və Muzahimin qızı Asiya."[4]
Xamın Xədicənin (ə) əxlaqi xüsusiyyətləri onu evlilikdə, imanda, fədakarlıqda, müqavimətdə, həyat yoldaşına məhəbbətdə, iffət və həyasını qorumaq kimi məsələlərdə müsəlman qadınlara örnək etmişdir.
Evlilik nümunəsi : Xanım Xədicə çox varlı olmasına baxmayaraq, iqtisadi cəhətdən ondan çox aşağı həddə olan kasıb bir cavan ilə ailə həyatı qurmuşdur.
Ailə həyatı seçimində daha çox maddi kateqoriyalara diqqət edən bəzi cavanların əksinə olaraq, xanım Xədicə (ə) üçün yalnız iman və mənəvi məsələlər əsas meyar idi.
İman nümunəsi: Xanım Xədicə (ə) həyat yoldaşının peyğəmbər olduğundan xəbər tutan kimi, o zamana xas olan sosial təəssübkeşliyi kənara qoydu və iman gətirən ilk qadın kimi tarixə düşdü.
Fədakarlıq nümunəsi: Xanım Xədicə bütün müsəlmanlar üçün fədakarlıq və bağışlamaq nümunəsidir. O, çox varlı olduğu halda, Peyğəmbər (s) ilə evləndi və bütün var-dövlətini din yolunda xərclədi.[5] Peyğəmbər (s) onun haqqında belə buyurur : "Hamının məni təkzib etdiyi və öz sərvətini məndən əsirgədiyi zaman, mənə iman gətirdi və bütün sərvətini mənim ayaqlarım altına atdı."[6] Xanım Xədicə (ə) Peyğəmbərlə (s) evləndikdən sonra bütün var-dövlətini o həzrətə bağışlamış və öz ticarət işlərini də ona tapşırmışdır.[7]
Müqavimət nümunəsi: Peyğəmbərin (s) həyat yoldaşı Əbu Talib dərəsində bütün çətinliklərə dözməklə başqalarına müqavimət göstərmək və ayaqda qalmaq dərsini keçdi.
Namaz qılmaqda nümunə: Xanım Xədicə (ə) Peyğəmbər (s) və Əli (ə) ilə birlikdə Məscidül-Həramda camaat namazı qılırdı. Onun bu əməli bəzi vaxtlar utandığından namazı qəza olan qadınlar və kişilərə nümunədir. Xanım Xədicə (ə) bu əməli ilə İslamda bəyənilməmiş həyanın (yersiz utanmağın) əsassız olduğunu hamıya göstərdi.[8]
İstinad edilən mənbələr
- ↑ Məhəmməd Məhəmmədpur, "Xədicə", İslam dünyasının ensiklopediyası, 2014, 13-cü cild.
- ↑ Seyid Məhəmmədtəqi Müdərrisi, “Nur yolunun hidayətçiləri”, c. 1, səh. 247.
- ↑ Məhəmməd Məhəmmədpur, "Xədicə", İslam dünyasının ensiklopediyası, 2014, 13-cü cild.
- ↑ Fəzl ibn Həsən Təbərsi, "Əlamul-vəra", səh. 150, Tehran, 2011.
- ↑ İbn Əsir, "Əsədul Ğabə" c. 5, səh. 436
- ↑ İbn Əbdül-Birr, "Əl-İstiab", “Peyğəmbərin (s) həyat yoldaşları”, səh. 18
- ↑ Məhəmməd Məhəmmədpur, "Xədicə", İslam dünyasının ensiklopediyası, 2014, 13-cü cild.
- ↑ İbn Əsir, "Əsədul Ğabə" c. 5, səh. 436; İbn Əbdül Birr, "Əl-İstiab", c. 3, səh. 1089.