Xanım Məryəmin (ə) hamilə qalması
Xanım Məryəmin (ə) hamilə qalması
Sual: “Xanım Məryəm (s) həzrət İsaya (ə) necə hamilə qaldı? Bu iş mələk ilə evlənmək, yoxsa mələyin ruhu üfürməsi ilə baş verdi?”.
Cavab: Quran ayələrinə əsasən, xanım Məryəmin (ə) hamilə qalması, ümumi insanların hamiləliyindən fərqli şəkildə idi. Quran xanım Məryəmin (s) hamilələliyini “üfürdük” sözü ilə qeyd edir və həzrət İsanın (ə) yaradılışını da həzrət Adəmin (ə) xilqəti kimi möcüzə ilə baş verdiyini vurğulayır. Habelə, hədislərdə də xanım Məryəmin (ə) hamiləliyinin cinsi əlaqə ilə deyil, Cəbrayılın həzrət İsanın (ə) ruhunu ona üfürməsilə baş verdiyi açıq şəkildə qeyd olunmuşdur.
Xanım Məryəmin (ə) hamiləliyi Cəbrayıl vasitəsilə ona müjdə verilmiş və xanım Məryəm (ə) buna təəccüb etdikdən sonra, Allah üçün bu işin çox asan olduğu cavabını almışdır.
Cəbrayılın xanım Məryəmə (ə) görünməsi
Xanım Məryəm (ə) Beytul-Müqəddəsdə ibadət üçün bir yer seçir[1]. Allah bir şəxsi Məryəmin (ə) yanına göndərdi ki, Quran onu “ruh” adlandırır :
فَاتَّخَذَتْ مِن دُونِهِمْ حِجَابًا فَأَرْسَلْنَا إِلَیْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِیًّ
“Beləliklə, onların qarşısında özü üçün (xəlvət bir yer düzəldərək Allaha ibadətlə məşğul olmaq məqsədi ilə) bir pərdə çəkdi. Bu halda Biz Öz ruhumuzu onun yanına göndərdik və o, onun üçün kamil bir insan surətinə düşdü.”[2]
Təfsir alimlərinin əksəriyyəti bu ruhun Cəbrayıl olduğu qənaətindədir.[3] Məryəm (ə) həmin şəxsi görən kimi qorxuya düşdü və belə buyurdu :
قَالَتْ إِنِّی أَعُوذُ بِالرَّحْمَن مِنکَ إِن کُنتَ تَقِیًّ
“Məryəm dedi: Əgər təqvalısansa, mən səndən Rəhman olan Allaha pənah aparıram.”[4].
Cəbrayıl özünün Allahın elçisi olduğunu qeyd edib dedi :
قَالَ إِنَّمَا أَنَا رَسُولُ رَبِّکِ لِأَهَبَ لَکِ غُلَامًا زَکِیًّ
“Dedi: “Mən sadəcə sənin Rəbbinin sənə pak bir oğlan bağışlamaq üçün (göndərdiyi) elçisiyəm.”[5]
Başqa bir ayədə isə xanım Məryəmin (ə) həmin övladının adı da qeyd olunur :
یَا مَرْیَمُ إِنَّ اللّهَ یُبَشِّرُکِ بِکَلِمَةٍ مِّنْهُ اسْمُهُ الْمَسِیحُ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ وَجِیهًا فِی الدُّنْیَا وَالآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِینَ
“Ey Məryəm, həqiqətən, Allah sənə Öz tərəfindən, adı Məryəm oğlu İsa Məsih olan bir kəlmə ilə müjdə verir ki, o, dünya və axirətdə cəlal və ehtiram sahibi və (Allah dərgahına) yaxınlardandır.”[6]
Xanım Məryəm (ə) cavabında dedi :
قَالَتْ أَنَّى یَکُونُ لِی غُلَامٌ وَلَمْ یَمْسَسْنِی بَشَرٌ وَلَمْ أَکُ بَغِیًّ
”Dedi: Mənə bir bəşərin toxunmadığı və heç vaxt pis əməl sahibi olmadığım halda mənim necə oğlum ola bilər?”[7]
Mələk isə ona ürək-dirək verib bu işin Allah üçün asan olduğunu qeyd etdi :
قَالَ کَذَلِکِ قَالَ رَبُّکِ هُوَ عَلَیَّ هَیِّنٌ
“Dedi: “Elədir, (lakin) sənin Rəbbin buyurmuşdur: “Bu iş Mənim üçün asandır.”[8]
Mələyin üfürməsi
Quran Məryəmin (s) hamilə qalmağının necəliyi və incəlikləri haqqında məlumat vermir[9], sadəcə “üfürdük” deyə qeyd edir :
وَمَرْیَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِیهِ مِن رُّوحِنَا
“Habelə, öz namusunu (iffətini) qoruyan İmran qızı Məryəmi də (məsəl çəkdi). Biz ona Öz ruhumuzdan üfürdük (İsa onun bətnində yarandı)...”[10]
Quranın bu ayələrindən məlum olur ki, həzrət İsanın (ə) xilqəti başqa insanların xilqətindən fərqlənmiş və möcüzə şəkilində baş vermişdir. Qurani-Kərimdə İsanın (ə) yaradılışı Adəmin (ə) yaradılışına bənzədilmişdir:
إِنَّ مَثَلَ عِیسَى عِندَ اللّهِ کَمَثَلِ آدَمَ
“Həqiqətən, Allah yanında İsanın hekayəti, (yaradılışının necəliyi baxımından) Adəmin hekayəti kimidir.”[11]
Hər ikisi ataları olmadan dünyaya gəlmişdirlər.[12] Bu möcüzədə Məryəm (ə) heç bir cinsi əlaqə olmadan bir ana kimi öz rolunu ifa etmişdir.[13]
Hədsilər də xanım Məryəmin (ə) yalnız ruhun üfürülməsi ilə hamilə qaldığını açıq şəkildə qeyd edir. Misal olaraq, həzrət İmam Baqirdən (ə) nəql edilən hədislərin birində Cəbrayılın ruhu Məryəmə üfürməsi deyilir.[14]
Ayətullah Məkarim Şirazi özünün “Nümənə təfsiri” kitabında qeyd edir ki, Quranda həzrət İsanın (ə) barəsində “yaradır” (xəlq edir), həzrət Yəhyanın yaradılışı (ə) haqqında isə “edir” sözü işlədilir :
قَالَ رَبِّ أَنَّىَ یَکُونُ لِی غُلاَمٌ وَقَدْ بَلَغَنِیَ الْکِبَرُ وَامْرَأَتِی عَاقِرٌ قَالَ کَذَلِکَ اللّهُ یَفْعَلُ مَا یَشَاء
“(Zəkəriyya) dedi: “Ey Rəbbim, qocalığın (gəlib) mənə çatdığı və zövcəmin qısır olduğu halda mənim necə oğlum ola bilər?!” Dedi: “Elədir, (amma) Allah istədiyini edir. ”[15]
Bu təfsir alimin ehtimalına əsasən, bu fərqlilik, iki peyğəmbərin yaradılışında olan fərqiliyə görədir. Beləki, birinin yaradılışı adi şəkildə, o birinin yaradılışı isə möcüzəvi şəkildə baş vermişdir.[16]
İstifadə olunmuş ədəbiyyat
[1] Əllamə Təbatəbai, “Əl-Mizan” təfsiri, 1379, cild 14, səh. 35.
[2] “Məryəm” surəsi, ayə 17.
[3] Məkarim Şirazi, “Nümunə” təfsiri, 1374, cild 13, səh. 36.
[4] “Məryəm” surəsi, ayə 18.
[5] “Məryəm” surəsi, ayə 19.
[6] “Ali-İmran” surəsi, ayə 45.
[7] “Məryəm” surəsi, ayə 20.
[8] “Məryəm” surəsi, ayə 21.
[9] Məkarim Şirazi, “Nümunə” təfsiri, cild 13, səh. 39.
[10] “Təhrim” surəsi, ayə 12.
[11] “Ali-İmran” surəsi, ayə 59.
[12] Məkarim Şirazi, “Nümunə” təfsiri, cild 2, səh. 576.
[13] Cəfəri, Yəqub, “Kövsər” təfsiri, cild 3, səh. 44.
[14] Təbərsi, Fəzl ibn Həsən, “Məcməul-bəyan fi təfsiril-Quran”, 1372, cild 6, səh. 789.
[15] “Ali-İmran” surəsi, ayə 40.
[16] Məkarim Şirazi, “Nümunə” təfsiri, cild 2, səh. 552.
- ↑ Əllamə Təbatəbai, “Əl-Mizan” təfsiri, 1379, cild 14, səh. 35.
- ↑ Məryəm” surəsi, ayə 17.
- ↑ Məkarim Şirazi, “Nümunə” təfsiri, 1374, cild 13, səh. 36.
- ↑ Məryəm” surəsi, ayə 18.
- ↑ Məryəm” surəsi, ayə 19.
- ↑ Ali-İmran” surəsi, ayə 45.
- ↑ Məryəm” surəsi, ayə 20.
- ↑ Məryəm” surəsi, ayə 21.
- ↑ Məkarim Şirazi, “Nümunə” təfsiri, cild 13, səh. 39.
- ↑ Təhrim” surəsi, ayə 12.
- ↑ Ali-İmran” surəsi, ayə 59.
- ↑ Məkarim Şirazi, “Nümunə” təfsiri, cild 2, səh. 576.
- ↑ Cəfəri, Yəqub, “Kövsər” təfsiri, cild 3, səh. 44.
- ↑ Təbərsi, Fəzl ibn Həsən, “Məcməul-bəyan fi təfsiril-Quran”, 1372, cild 6, səh. 789.
- ↑ Ali-İmran” surəsi, ayə 40.
- ↑ Məkarim Şirazi, “Nümunə” təfsiri, cild 2, səh. 552.