Xanım Məryəmin (ə) nümunə olması: Redaktələr arasındakı fərq

    Viki Cavab saytından
    Redaktənin izahı yoxdur
    Redaktənin izahı yoxdur
     
    Sətir 1: Sətir 1:
    = '''''Sual''': “Xanım Məryəm (s) həzrət İsaya (ə) necə hamilə qaldı? Bu iş mələk ilə evlənmək, yoxsa mələyin ruhu üfürməsi ilə baş verdi?”.'' =
    = Sual'': "'' ''Xanım'' ''Məryəm (ə) hansı cəhətdən qadınlar və qızlar üçün nümunə sayılır?"'' =
    '''''Cavab:''''' Quran ayələrinə əsasən, xanım Məryəmin (ə) hamilə qalması, ümumi insanların hamiləliyindən fərqli şəkildə idi. Quran xanım Məryəmin (s) hamilələliyini “üfürdük” sözü ilə qeyd edir və həzrət İsanın (ə) yaradılışını da həzrət Adəmin (ə) xilqəti kimi möcüzə ilə baş verdiyini vurğulayır. Habelə, hədislərdə də xanım Məryəmin (ə) hamiləliyinin cinsi əlaqə ilə deyil, Cəbrayılın həzrət İsanın (ə) ruhunu ona üfürməsilə baş verdiyi açıq şəkildə qeyd olunmuşdur.
    Cavab: Xanım Məryəm (ə) Quranda bütün möminlər üçün bir nümunə olaraq təqdim edilmişdir. Quranda adı çəkilən yeganə qadın xanım Məryəmdir (ə). İffətlilik, düz danışmaq, itaətkar bəndə olmaq, Allah tərəfindən paklanmış və seçilmiş qadın, Allahın ayələrini təsdiq edən, Quranın da işarə etdiyi bu kimi xüsusiyyətlər xanım Məryəmin (ə) fərdi və səciyyəvi keyfiyyətlərindən sayılır və onu bütün qadınlar üçün bir örnək olmasına səbəb olmuşdur.


    Xanım Məryəmin (ə) hamiləliyi Cəbrayıl vasitəsilə ona müjdə verilmiş və xanım Məryəm (ə) buna təəccüb etdikdən sonra, Allah üçün bu işin çox asan olduğu cavabını almışdır.
    '''Xanım Məryəmin (ə) fərdi keyfiyyətləri'''


    = Cəbrayılın xanım Məryəmə (ə) görünməsi =
    “Təhrim” surəsinin 11-ci və 12-ci ayələrində xanım Məryəm (ə) bütün möminlərə bir nümunə olaraq təqdim edilmişdir. İrfani mətnlərdə xanım Məryəmin (ə) Allahın dostlarından (övliya) və xüsusi vilayətə sahib bir şəxs olması qeyd edilmişdir.<ref>Xoşhal Dəstcerdi, Tahirə və Zeynəb Rzapur, "Dördüncü əsrdən doqquzuncu ərsrə qədər fars irfan mətnlərində xanım Məryəmin (ə) məqamları", İrfan mütaliələri, 12-ci nömrə, 1389, səh. 68-97</ref> Quran onun üçün seçilmək, paklıq və mələklərlə söhbət etmək (“Ali-İmran” surəsi, ayə 42-45) kimi dəyərli məqamları qeyd edir.<ref>Mehdi Mehrizi, “Hədis tədqiqatı”, c. 1, səh. 274</ref> İslam terminologiyasında peyğəmbər olmayan, amma xanım Məryəm (ə) kimi Allahın onlarla danışdığı şəxslərə "muhəddəs" deyilir.<ref>Mürtəza Mütəhhəri, “Əsərlər toplusu”, c. 4, səh. 296</ref> Düzdür ki, Quran xanım Məryəmə (ə) peyğəmbər demir, amma onun üçün mözücələr, qeyri-adi işlər və ilhamlar sadalayır.<ref>Mürtəza Mütəhhəri, “Nübuvvət”, c. 1, səh. 179</ref>
    Xanım Məryəm (ə) Beytul-Müqəddəsdə ibadət üçün bir yer seçir.<ref>Əllamə Təbatəbai, “Əl-Mizan” təfsiri, 2000, cild 14, səh. 35.</ref> Allah bir şəxsi Məryəmin (ə) yanına göndərdi ki, Quran onu “ruh” adlandırır :


    '''فَاتَّخَذَتْ مِن دُونِهِمْ حِجَابًا فَأَرْسَلْنَا إِلَیْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِیًّ'''
    = İffət və paklığı =
    Allah Quranda iki ayədə xanım Məryəmin (ə) iffət və paklığını xüsusi vurğulayır :


    '''''“Beləliklə, onların qarşısında özü üçün (xəlvət bir yer düzəldərək Allaha ibadətlə məşğul olmaq məqsədi ilə) bir pərdə çəkdi. Bu halda Biz Öz ruhumuzu onun yanına göndərdik və o, onun üçün kamil bir insan surətinə düşdü.”''''' <ref>“Məryəm” surəsi, ayə 17</ref>
    وَمَرْيَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا


    Təfsir alimlərinin əksəriyyəti bu ruhun Cəbrayıl olduğu qənaətindədir.<ref>Məkarim Şirazi, “Nümunə” təfsiri, 1995, cild 13, səh. 36</ref> Məryəm (ə) həmin şəxsi görən kimi qorxuya düşdü və belə buyurdu :
    “Habelə öz namusunu (iffətini) qoruyan İmran qızı Məryəmi də (məsəl çəkdi)”. (“Təhrim” surəsi, ayə 12)


    '''قَالَتْ إِنِّی أَعُوذُ بِالرَّحْمَن مِنکَ إِن کُنتَ تَقِیًّ'''
    وَالَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا


    '''''“Məryəm dedi: Əgər təqvalısansa, mən səndən Rəhman olan Allaha pənah aparıram.”'''''.<ref>“Məryəm” surəsi, ayə 18.</ref>
    “Və öz iffətini qorumuş o qadını (Məryəmi də yada sal)”. (”Ənbiya” surəsi, ayə 91)


    Cəbrayıl özünün Allahın elçisi olduğunu qeyd edib dedi :
    Bu ayədə xanım Məryəmin (ə) məqamına, əzəmətinə və oğlu həzrət Məsihə (ə) işarə olunur.<ref>Məkarim Şirazi, ” Nümunə təfsirindən seçmələr”, c. 3, səh. 187</ref> Quranda iki yerdə xanım Məryəmin (ə) dilindən nəql olunur ki, "mənə heç bir bəşər əli toxunmamışdır" (”Məryəm” surəsi, ayə 20 və ” Ali-İmran” surəsi, ayə 47). Ariflərin fikrincə, xanım Məryəmin (ə) kəramətləri onun şəhvət, qəzəb, nəfsinə qələbə çalması və sədaqətinin nəticəsi idi.<ref>Xoşhal Dəstcerdi, Tahirə və Zeynəb Rzapur, "Dördüncü əsrdən doqquzuncu ərsrə qədər fars irfan mətnlərində Xanım Məryəmin (ə) məqamları", İrfan mütaliələri, 12-ci nömrə, 1389, səh. 68-97</ref>


    '''قَالَ إِنَّمَا أَنَا رَسُولُ رَبِّکِ لِأَهَبَ لَکِ غُلَامًا زَکِیًّ'''
    = Sədaqəti =
    Xanım Məryəmin (ə) ən bariz xüsusiyyətlərindən biri onun sədaqətidir. Quran onu "Siddiqə" deyərək tanıtdırır:


    '''''“Dedi: “Mən sadəcə sənin Rəbbinin sənə pak bir oğlan bağışlamaq üçün (göndərdiyi) elçisiyəm.”'''''<ref>“Məryəm” surəsi, ayə 19.</ref>
    وَأُمُّهُ صِدِّيقَةٌ


    Başqa bir ayədə isə xanım Məryəmin (ə) həmin övladının adı da qeyd olunur :
    “Onun (İsanın) anası çox doğruçu və əməli düz bir qadın olub...”( “Maidə” surəsi, ayə 75)  


    '''یَا مَرْیَمُ إِنَّ اللّهَ یُبَشِّرُکِ بِکَلِمَةٍ مِّنْهُ اسْمُهُ الْمَسِیحُ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ وَجِیهًا فِی الدُّنْیَا وَالآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِینَ'''
    ” Siddiqə” ərəb dilində mübaliğəni ifadə edən fel formasıdır və ”çox düz danışan şəxs”ə deyilir. Bəzi alimlər isə bu sözü ”haqqı qəbul edən şəxs” kimi tərcümə etmişlər.<ref>Nahid Təyyibi, “Xanım Məryəm (ə) ibadətin simvolu”, Kövsər mədəniyyəti, 1999, 22-ci say</ref>


    '''''“Ey Məryəm, həqiqətən, Allah sənə Öz tərəfindən, adı Məryəm oğlu İsa Məsih olan bir kəlmə ilə müjdə verir ki, o, dünya və axirətdə cəlal və ehtiram sahibi və (Allah dərgahına) yaxınlardandır.”'''''<ref>“Ali-İmran” surəsi, ayə 45.</ref>
    = Paklığı =
    Pak olmaq xanım Məryəmin (ə) xüsusiyyətlərindən sayılır. Allah Quranda buyurur ki, Məryəmi pak yaratdım:


    Xanım Məryəm (ə) cavabında dedi :
    وَإِذْ قَالَتِ الْمَلاَئِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاء الْعَالَمِينَ


    '''قَالَتْ أَنَّى یَکُونُ لِی غُلَامٌ وَلَمْ یَمْسَسْنِی بَشَرٌ وَلَمْ أَکُ بَغِیًّ'''
    “Və (yada sal) o zaman(ı) ki, mələklər dedilər: ”Ey Məryəm, həqiqətən, Allah səni seçib, paklaşdırıb və aləmdəki bütün qadınlardan üstün edib.”” (”Ali-İmran” surəsi, 42)


    '''''”Dedi: Mənə bir bəşərin toxunmadığı və heç vaxt pis əməl sahibi olmadığım halda mənim necə oğlum ola bilər?”''''' <ref>“Məryəm” surəsi, ayə 20.</ref>
    Təfsir alimlərinin fikrincə, bu ayədə işlənən "təthir" sözü ” məsumluq” anlamındadır. Xanım Məryəm (ə) iffətini, paklığını qoruduğu və qeybdə olan ruh ilə danışdığı üçün "musəddiqin" və "qanitin" məqamına çatmışdır.<ref>Məhəmmədhüseyn Təbatəbai, “Əl-Mizan” təfsiri, c. 3, səh. 259.</ref>


    Mələk isə ona ürək-dirək verib bu işin Allah üçün asan olduğunu qeyd etdi :
    = İbadəti =
    Allah Quranda Məryəmə (ə) Ona ibadət etmək əmrini verir (”Ali-İmran” surəsi, ayə 43) və onu ” qanitin” kimi tanıdır (”Təhrim” surəsi, ayə 12). ” Qanitin”, həm ”əmrə tabe olan”, həm də ”qunut və ibadət əhli” mənasındadır. Təfsir alimləri "qanitin" sözünü ” həmişə Allaha ibadət edən” kimi izah edirlər. <ref>Məhəmmədhüseyn Təbatəbai, ”Əl-Mizan” təfsiri, c. 3, səh. 259.</ref>Məryəmin (ə) imanı ən ali dərəcədə idi. <ref>Əli Əkbər Qurəşi,  ” Ən gözəl söz” təfsiri, c. 11, səh. 305</ref>


    '''قَالَ کَذَلِکِ قَالَ رَبُّکِ هُوَ عَلَیَّ هَیِّنٌ'''
    O, bütün asimani kitablara, ilahi əmrlərə iman gətirmiş və daim Allahın əmrlərinə tabe idi.<ref>Məkarim Şirazi, ” Nümunə” təfsiri, c. 24, səh. 305</ref>


    '''''“Dedi: “Elədir, (lakin) sənin Rəbbin buyurmuşdur: “Bu iş Mənim üçün asandır.”'''''<ref>“Məryəm” surəsi, ayə 21.</ref>
    '''Əlavə məlumat üçün müraciət edin:'''


    = Mələyin üfürməsi =
    “Quran və İncildə xanım Məryəmin siması”, Qədyan Qədyani
    Quran Məryəmin (s) hamilə qalmağının necəliyi və incəlikləri haqqında məlumat vermir <ref>Məkarim Şirazi, “Nümunə” təfsiri, cild 13, səh. 39.</ref>, sadəcə “üfürdük” deyə qeyd edir :


    '''وَمَرْیَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِیهِ مِن رُّوحِنَا'''
    “Quranda xanım Məryəmin siması”, Zəhra Cümə Məscidi, “Pazinə” nəşriyyatı, 2015


    '''''“Habelə, öz namusunu (iffətini) qoruyan İmran qızı Məryəmi də (məsəl çəkdi). Biz ona Öz ruhumuzdan üfürdük (İsa onun bətnində yarandı)...”'''''<ref>“Təhrim” surəsi, ayə 12.</ref>
    ====== '''Dipnotlar''' ======


    Quranın bu ayələrindən məlum olur ki, həzrət İsanın (ə) xilqəti başqa insanların xilqətindən fərqlənmiş və möcüzə şəkilində baş vermişdir. Qurani-Kərimdə İsanın (ə) yaradılışı Adəmin (ə) yaradılışına bənzədilmişdir:


    '''إِنَّ مَثَلَ عِیسَى عِندَ اللّهِ کَمَثَلِ آدَمَ'''
    '''''“Həqiqətən, Allah yanında İsanın hekayəti, (yaradılışının necəliyi baxımından) Adəmin hekayəti kimidir.”''''' <ref>“Ali-İmran” surəsi, ayə 59.</ref>
    Hər ikisi ataları olmadan dünyaya gəlmişdirlər. <ref>Məkarim Şirazi, “Nümunə” təfsiri, cild 2, səh. 576.</ref> Bu möcüzədə Məryəm (ə) heç bir cinsi əlaqə olmadan bir ana kimi öz rolunu ifa etmişdir. <ref>Cəfəri, Yəqub, “Kövsər” təfsiri, cild 3, səh. 44.​</ref>
    Hədsilər də xanım Məryəmin (ə) yalnız ruhun üfürülməsi ilə hamilə qaldığını açıq şəkildə qeyd edir. Misal olaraq, həzrət İmam Baqirdən (ə) nəql edilən hədislərin birində Cəbrayılın ruhu Məryəmə üfürməsi deyilir. <ref>Təbərsi, Fəzl ibn Həsən, “Məcməul-bəyan fi təfsiril-Quran”, 1993​, cild 6, səh. 789.</ref>
    Ayətullah Məkarim Şirazi özünün “Nümənə təfsiri” kitabında qeyd edir ki, Quranda həzrət İsanın (ə) barəsində “yaradır” (xəlq edir), həzrət Yəhyanın yaradılışı (ə) haqqında isə “edir” sözü işlədilir :
    '''قَالَ رَبِّ أَنَّىَ یَکُونُ لِی غُلاَمٌ وَقَدْ بَلَغَنِیَ الْکِبَرُ وَامْرَأَتِی عَاقِرٌ قَالَ کَذَلِکَ اللّهُ یَفْعَلُ مَا یَشَاء'''
    '''''“(Zəkəriyya) dedi: “Ey Rəbbim, qocalığın (gəlib) mənə çatdığı və zövcəmin qısır olduğu halda mənim necə oğlum ola bilər?!” Dedi: “Elədir, (amma) Allah istədiyini edir. ”'''''<ref>“Ali-İmran” surəsi, ayə 40.</ref>
    Bu təfsir alimin ehtimalına əsasən, bu fərqlilik, iki peyğəmbərin yaradılışında olan fərqiliyə görədir. Beləki, birinin yaradılışı adi şəkildə, o birinin yaradılışı isə möcüzəvi şəkildə baş vermişdir. <ref>Məkarim Şirazi, “Nümunə” təfsiri, cild 2, səh. 552.</ref>
    '''Dipnotlar:'''
    [[Kateqoriya:Tarix]]
    [[Kateqoriya:Tarix]]
    [[Kateqoriya:İslam dünyasının qadınları]]
    [[Kateqoriya:İslam dünyasının qadınları]]

    Səhifəsinin 11:02, 23 noyabr 2024 tarixinə olan son versiyası

    Sual: " Xanım Məryəm (ə) hansı cəhətdən qadınlar və qızlar üçün nümunə sayılır?"

    Cavab: Xanım Məryəm (ə) Quranda bütün möminlər üçün bir nümunə olaraq təqdim edilmişdir. Quranda adı çəkilən yeganə qadın xanım Məryəmdir (ə). İffətlilik, düz danışmaq, itaətkar bəndə olmaq, Allah tərəfindən paklanmış və seçilmiş qadın, Allahın ayələrini təsdiq edən, Quranın da işarə etdiyi bu kimi xüsusiyyətlər xanım Məryəmin (ə) fərdi və səciyyəvi keyfiyyətlərindən sayılır və onu bütün qadınlar üçün bir örnək olmasına səbəb olmuşdur.

    Xanım Məryəmin (ə) fərdi keyfiyyətləri

    “Təhrim” surəsinin 11-ci və 12-ci ayələrində xanım Məryəm (ə) bütün möminlərə bir nümunə olaraq təqdim edilmişdir. İrfani mətnlərdə xanım Məryəmin (ə) Allahın dostlarından (övliya) və xüsusi vilayətə sahib bir şəxs olması qeyd edilmişdir.[1] Quran onun üçün seçilmək, paklıq və mələklərlə söhbət etmək (“Ali-İmran” surəsi, ayə 42-45) kimi dəyərli məqamları qeyd edir.[2] İslam terminologiyasında peyğəmbər olmayan, amma xanım Məryəm (ə) kimi Allahın onlarla danışdığı şəxslərə "muhəddəs" deyilir.[3] Düzdür ki, Quran xanım Məryəmə (ə) peyğəmbər demir, amma onun üçün mözücələr, qeyri-adi işlər və ilhamlar sadalayır.[4]

    İffət və paklığı

    Allah Quranda iki ayədə xanım Məryəmin (ə) iffət və paklığını xüsusi vurğulayır :

    وَمَرْيَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا

    “Habelə öz namusunu (iffətini) qoruyan İmran qızı Məryəmi də (məsəl çəkdi)”. (“Təhrim” surəsi, ayə 12)

    وَالَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا

    “Və öz iffətini qorumuş o qadını (Məryəmi də yada sal)”. (”Ənbiya” surəsi, ayə 91)

    Bu ayədə xanım Məryəmin (ə) məqamına, əzəmətinə və oğlu həzrət Məsihə (ə) işarə olunur.[5] Quranda iki yerdə xanım Məryəmin (ə) dilindən nəql olunur ki, "mənə heç bir bəşər əli toxunmamışdır" (”Məryəm” surəsi, ayə 20 və ” Ali-İmran” surəsi, ayə 47). Ariflərin fikrincə, xanım Məryəmin (ə) kəramətləri onun şəhvət, qəzəb, nəfsinə qələbə çalması və sədaqətinin nəticəsi idi.[6]

    Sədaqəti

    Xanım Məryəmin (ə) ən bariz xüsusiyyətlərindən biri onun sədaqətidir. Quran onu "Siddiqə" deyərək tanıtdırır:

    وَأُمُّهُ صِدِّيقَةٌ

    “Onun (İsanın) anası çox doğruçu və əməli düz bir qadın olub...”( “Maidə” surəsi, ayə 75)

    ” Siddiqə” ərəb dilində mübaliğəni ifadə edən fel formasıdır və ”çox düz danışan şəxs”ə deyilir. Bəzi alimlər isə bu sözü ”haqqı qəbul edən şəxs” kimi tərcümə etmişlər.[7]

    Paklığı

    Pak olmaq xanım Məryəmin (ə) xüsusiyyətlərindən sayılır. Allah Quranda buyurur ki, Məryəmi pak yaratdım:

    وَإِذْ قَالَتِ الْمَلاَئِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاء الْعَالَمِينَ

    “Və (yada sal) o zaman(ı) ki, mələklər dedilər: ”Ey Məryəm, həqiqətən, Allah səni seçib, paklaşdırıb və aləmdəki bütün qadınlardan üstün edib.”” (”Ali-İmran” surəsi, 42)

    Təfsir alimlərinin fikrincə, bu ayədə işlənən "təthir" sözü ” məsumluq” anlamındadır. Xanım Məryəm (ə) iffətini, paklığını qoruduğu və qeybdə olan ruh ilə danışdığı üçün "musəddiqin" və "qanitin" məqamına çatmışdır.[8]

    İbadəti

    Allah Quranda Məryəmə (ə) Ona ibadət etmək əmrini verir (”Ali-İmran” surəsi, ayə 43) və onu ” qanitin” kimi tanıdır (”Təhrim” surəsi, ayə 12). ” Qanitin”, həm ”əmrə tabe olan”, həm də ”qunut və ibadət əhli” mənasındadır. Təfsir alimləri "qanitin" sözünü ” həmişə Allaha ibadət edən” kimi izah edirlər. [9]Məryəmin (ə) imanı ən ali dərəcədə idi. [10]

    O, bütün asimani kitablara, ilahi əmrlərə iman gətirmiş və daim Allahın əmrlərinə tabe idi.[11]

    Əlavə məlumat üçün müraciət edin:

    “Quran və İncildə xanım Məryəmin siması”, Qədyan Qədyani

    “Quranda xanım Məryəmin siması”, Zəhra Cümə Məscidi, “Pazinə” nəşriyyatı, 2015

    Dipnotlar
    1. ↑ Xoşhal Dəstcerdi, Tahirə və Zeynəb Rzapur, "Dördüncü əsrdən doqquzuncu ərsrə qədər fars irfan mətnlərində xanım Məryəmin (ə) məqamları", İrfan mütaliələri, 12-ci nömrə, 1389, səh. 68-97
    2. ↑ Mehdi Mehrizi, “Hədis tədqiqatı”, c. 1, səh. 274
    3. ↑ Mürtəza Mütəhhəri, “Əsərlər toplusu”, c. 4, səh. 296
    4. ↑ Mürtəza Mütəhhəri, “Nübuvvət”, c. 1, səh. 179
    5. ↑ Məkarim Şirazi, ” Nümunə təfsirindən seçmələr”, c. 3, səh. 187
    6. ↑ Xoşhal Dəstcerdi, Tahirə və Zeynəb Rzapur, "Dördüncü əsrdən doqquzuncu ərsrə qədər fars irfan mətnlərində Xanım Məryəmin (ə) məqamları", İrfan mütaliələri, 12-ci nömrə, 1389, səh. 68-97
    7. ↑ Nahid Təyyibi, “Xanım Məryəm (ə) ibadətin simvolu”, Kövsər mədəniyyəti, 1999, 22-ci say
    8. ↑ Məhəmmədhüseyn Təbatəbai, “Əl-Mizan” təfsiri, c. 3, səh. 259.
    9. ↑ Məhəmmədhüseyn Təbatəbai, ”Əl-Mizan” təfsiri, c. 3, səh. 259.
    10. ↑ Əli Əkbər Qurəşi,  ” Ən gözəl söz” təfsiri, c. 11, səh. 305
    11. ↑ Məkarim Şirazi, ” Nümunə” təfsiri, c. 24, səh. 305
    Mənbə — "https://az.wikipasokh.com/index.php?title=Xanım_Məryəmin_(ə)_nümunə_olması&oldid=127"