Peyğəmbərin (s) məbəsi

Sual: Peyğəmbərin (s) məbəsi nə zaman və Həzrətin (s) neçə yaşında baş verdi? Məbəs müsəlmanlar üçün nə dərəcədə əhəmiyyətlidir?

Cavab: Peyğəmbərin besəti həzrət Muhəmmədə (s) peyğəmbərlik verilməsi deməkdir. Bu hadisə 40-cı fil ilində baş vermişdir. Şiələr həzrət Muhəmmədin (s) Rəcəb ayının 27-si, sünnülər isə Ramazan ayında peyğəmbərliyə seçildiyinə inanır. Müsəlmanların əksəriyyəti həzrət Muhəmmədin (s) 40 yaşında peyğəmbərliyə çatdığını düşünür.

Peyğəmbərin (s) besəti, onun həyatında və nübuvvət tarixində baş verən ən əsas və ən mühüm hadisədir. Məbəs, bütün İslam firqələrində böyük bir bayramdır və bütün İslam ölkələrində bayram olaraq qeyd olunur.

Məqam

Məbəs, bəşər tarixinin ən böyük hadisəsi, Allahın ən möhtəşəm neməti və rəhməti, nübuvvət tarixinin ən əsaslı və əhəmiyyətli hadisəsidir. Besətin müsəlman mədəniyyətində xüsusi bir yeri var. Məbəs, əslində İslamın başlanğıcıdır, bu din, ilk illərdə bir ovuc tərəfdarları ilə çətin şəraitdə zühur etmiş, sonradan bütün dünyaya yayılmışdı. Məbəs, insanlıq tarixində böyük bir dönüşün başlanğıcı hesab edilir. Məbəs günü bütün İslam firqələrinin mədəniyyətində böyük bir bayramdır və bu gündə bütün İslam ölkələrində, ölkənin adət-ənənələrinə uyğun xüsusi bayramlar keçirilir.

Allah-taala, Ali-İmran surəsinin 164-cü ayəsində belə buyurur:

“لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ ”

“Şübhəsiz, Allah möminlərin boynuna onlara özlərindən bir peyğəmbər göndərən zaman haqq qoydu”.

Şiə alimlərinə görə, Peyğəmbərin besəti (s) Rəcəb ayının 27-si, 40-cı fil ili və 610-cu milad ilində, İranda Xosrov Pərvizin hakimiyyətinin 20-ci ilində baş vermişdir. Əhli sünnə alimləri və mühəddisləri arasında məşhur olan fikirə görə, Peyğəmbərin (s) risaləti 40-cı fil ilində, mübarək Ramazan ayında gerçəkləşmişdir. Bəziləri bunun Ramazanın 17-si, bəziləri 18-i, bəziləri isə 24-ündə baş verdiyini nəql etmişlər.

Peyğəmbərliyin başlanğıcı

Peyğəmbəri Əkrəm (s) 40 yaşında ( məhşur olmayan bir rəvayətə görə 43 yaşında) peyğəmbərlik məqamına seçildi. Bu ixtilafın səbəbi, “Besət”in mənasının  fərqli anlaşılmasıdır. Bəziləri Quran ilk ayələrinin nazil olmasını, bəziləri isə Peyğəmbərin (s) ilk aşkar təbliğini besətin başlanğıcı hesab edir.

Peyğəmbəri Əkrəm (s) Hira mağarasında, Sur dağında təfəkkür və ibadətlə məşğul olduğu zaman, Ələq sürəsinin ilk ayələri nazil oldu və o həzrətə

 “اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ” 

“Oxu, yaradan Rəbbinin adı ilə” deyə buyurulması ilə besət başladı və “Müddəsir” surəsinin ilk ayələri ilə davam etdi. Peyğəmbər (s) əvvəlcə həyat yoldaşı Xədicəyə və əmisi oğlu Əliyə (ə) peyğəmbərliyə çatması xəbərini verdi. 3 ildən sonra

“وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ”  

“Və yaxın qohumlarını qorxut və xəbərdarlıq et”. ayəsinin nazil olması ilə dəvət yeni bir mərhələyə qədəm qoydu və eyni ildə

 “فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ”  

“Buna görə də, sənə əmr olunanı aşkar şəkildə bəyan et və müşriklərdən üz çevir”. (Hicr: 94) ayəsinin nazil olması ilə Peyğəmbər (s) aşkar və ümumi dəvətə başladı.

İlk dəfə peyğəmbər (s) Ukəz bazarında, bəzilərinin ticarətlə, bəzilərinin isə hündür yerlərdə yeni şeirlər və müxtəlif hekayələr söyləməklə məşğul olduğu vaxtda hamını susmağa çağırdı və dəvətini açıq şəkildə bildirdi. O gün Əbu Ləhəb Peyğəmbərə (s) istehza etdi və bir neçə nəfər də onun ardınca Peyğəmbərə (s) əziyyət ettdi. Lakin Əbu Talib Peyğəmbəri (s) müdafiə edərək onları cəzalandırdı. Bu hadisədə az sayda insan iman gətirdi və bu üç illik dövrdə gizli iman gətirən kiçik qrupun sırasına qoşuldular.

Peyğəmbərliyin ilk əlamətləri 40 yaşında, Rəcəb və ya Ramazan ayında, Cəbrail mələyin Hira dağında Peyğəmbərə (s) görünməsi və ona “Ələq” surəsinin ilk ayələrini oxuması ilə başladı. Bir müddət vəhyin nazil olmaması Həzrəti (s) kədərləndirdi. Amma az sonra vəhy mələyi gəldi və ona öz qövmünü hidayət etməyi əmr etdi. Təfsiri nümunədə qeyd olunur ki, əksər təfsirçilərin fikrincə, “Ələq” surəsi Peyğəmbərə (s) nazil olan ilk surədir.