İslam Peyğəmbərinin (s) "ilk müsəlman" olması: Redaktələr arasındakı fərq
Səhifə "'''Sual:''' Qurani-Kərimdə İslam Peyğəmbərinin (s) dili ilə buyurulur: "Mən ilk müsəlmanam". Halbuki Peyğəmbərdən (s) əvvəl müsəlman olan bəzi peyğəmbərlərə (ə) dair də Quranda ayələr var. Bu ifadənin mənası necə izah edilə bilər? '''Cavab:''' İslam Peyğəmbəri (s) Qurani-Kərimin ayələrinə əsasən özünü belə təqdim edir: أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ "Mən ilk müsəlmanam". Bu cü..." məzmunu ilə yaradıldı |
(Fərq yoxdur)
|
Səhifəsinin 14:24, 3 dekabr 2025 tarixinə olan son versiyası
Sual: Qurani-Kərimdə İslam Peyğəmbərinin (s) dili ilə buyurulur: "Mən ilk müsəlmanam". Halbuki Peyğəmbərdən (s) əvvəl müsəlman olan bəzi peyğəmbərlərə (ə) dair də Quranda ayələr var. Bu ifadənin mənası necə izah edilə bilər?
Cavab: İslam Peyğəmbəri (s) Qurani-Kərimin ayələrinə əsasən özünü belə təqdim edir:
أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ
"Mən ilk müsəlmanam". Bu cümlə Peyğəmbərin (s) zaman baxımından ilk müsəlman olduğunu deyil, məqam və üstünlük baxımından başqalarından öndə olduğunu bildirir. Çünki keçmiş peyğəmbərlər (ə) də müsəlman adlandırılmışlar.
Bəzi alimlər bunu belə izah ediblər ki, Peyğəmbər (s) öz ümməti arasında ilk müsəlman olub. Digərləri isə "müsəlman" və "təslim" sözünün keçmiş peyğəmbərlərə aid istifadəsinin lüğəvi məna daşıdığını, yəni “Allaha təslim olmaq” mənasını verdiyini, amma Peyğəmbərə (s) aid "müsəlman" sözünün terminoloji cəhətdən və İslam dininə olan inancla bağlı olduğunu qeyd ediblər. Qurani-Kərimdə İslam Peyğəmbərinin (s) dili ilə belə buyurulur:
لَا شَرِیکَ لَهُ ۖ وَبِذٰلِکَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِینَ
«Onun heç bir şəriki yoxdur. Mənə bu əmr olunmuşdur və mən ilk müsəlmanam».[1]
Keçmiş peyğəmbərlərin (ə) müsəlman olması[2]
Quranda bəzi keçmiş peyğəmbərlər (ə) müsəlman olaraq tanıtdırılır. O cümlədən:
Həzrət Nuh (ə):
وَأُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ مِنَ الْمُسْلِمِینَ
«... və mənə təslim olanlardan olmaq əmr edilmişdir».[3]
Həzrət İbrahim (ə): "Mən aləmlərin Rəbbinə təslim oldum". [4]
Bu ifadə həmçinin Həzrət Lut (ə)[5], Həzrət Yusif (ə)[6], Həzrət Süleyman (ə) və Səba mələyi barəsində də qeyd olunub.[7]
Peyğəmbərin (s) "ilk müsəlman" olması və bu məsələnin keçmiş peyğəmbərlərin (ə) müsəlman olmağı ilə bağlılığı
Qurani-Kərimdə أَوَّلُ الْمُسْلِمِینَ "ilk müsəlman" ifadəsi yalnız İslam Peyğəmbərinə (s) aid edilmişdir; “Ənam” surəsi, ayə 163 və “Zumər” surəsi, ayə 12.
Təfsirçilər bu ifadənin Peyğəmbərin (s) məqam baxımından bütün müsəlmanlardan və peyğəmbərlərdən (ə) üstün olduğunu vurğuladığını bildirirlər.[8]
"İlk müsəlman" ifadəsi yalnız həzrət Muhəmməd (s) üçün istifadə olunub. Keçmiş peyğəmbərlər isə sadəcə olaraq "müsəlmanlardan" – yəni təslim olanlardan – kimi təqdim olunub; bunu Peyğəmbərin (s) yüksək mənəviyyatı və uca məqamı ilə əlaqələndiriblər.
Şiə təfsir alimlərindən olan Əllamə Təbatəbai və Ayətullah Məkarim Şirazi belə ehtimal irəli sürüblər ki, digər peyğəmbərlər (ə) üçün "müsəlman" ifadəsi Allahın əmrlərinə təslim olmaq mənasında istifadə olunmuşdur və bu, bütün peyğəmbərlərə, möminlərə şamil olunur. Lakin İslam Peyğəmbərinə (s) aid "ilk müsəlman" ifadəsi İslam dininə aid termindir və İslam dinini əhatə edir.[9]
Bəzi təfsirçilər isə hesab edirlər ki, "ilk müsəlman" ifadəsi Peyğəmbərin (s) öz ümməti içərisində birinci müsəlman olduğunu göstərir.[10]
Mənbələr
- ↑ “Ənam” surəsi, ayə 163
- ↑ Cavadi Amuli, Abdullah "Yade məad", səh. 31
- ↑ “Yunus” surəsi, ayə 72
- ↑ “Bəqərə” surəsi, ayə 128 və 131
- ↑ “Zariyat” surəsi, ayə 36
- ↑ “Yusif” surəsi, ayə 101
- ↑ “Nəml” surəsi, ayə 44
- ↑ Əllamə Təbatəbai, "Əl-Mizan" təfsiri, c. 7, səh. 544
- ↑ Məkarim Şirazi, Nasir "Nümunə" təfsiri, Tehran, "Darul-kutubil-İslamiyyə", c. 6, səh. 61; Təbatəbai, Məhəmmədhüseyn, "əl-Mizan" təfsiri, Qum Dini Elmlər Hövzəsinin Müəllimlər Birliyi Nəşriyyatı, c. 7, səh. 394
- ↑ Seyid Əli Əkbər Qurəşi, "Əhsənul-hədis" təfsiri, c. 3,