Qadının boşanma (təlaq) tələb etməsi: Redaktələr arasındakı fərq
Səhifə "'''Sual:''' Qadın hansı hallarda boşanma (təlaq) tələb edə bilər? '''Cavab:''' Əgər qadın nikah əqdində “əri tərəfindən boşanmaq hüququna dair vəkalətin verilməsi" şərtini irəli sürərsə və kişi də bunu qəbul edərsə, beləcə ərindən aldığı vəkalətlə özünə talaq vermək hüququna sahibdir. Həmçinin, əgər qadın ərindən bezmişsə, mehriyəsini və ya başqa bir malı ərinə bağışlamaqla ondan talaq..." məzmunu ilə yaradıldı |
(Fərq yoxdur)
|
Səhifəsinin 13:10, 3 dekabr 2025 tarixinə olan son versiyası
Sual: Qadın hansı hallarda boşanma (təlaq) tələb edə bilər?
Cavab: Əgər qadın nikah əqdində “əri tərəfindən boşanmaq hüququna dair vəkalətin verilməsi" şərtini irəli sürərsə və kişi də bunu qəbul edərsə, beləcə ərindən aldığı vəkalətlə özünə talaq vermək hüququna sahibdir. Həmçinin, əgər qadın ərindən bezmişsə, mehriyəsini və ya başqa bir malı ərinə bağışlamaqla ondan talaq verməsini istəyə bilər. Qadının talaq istəyi kişi tərəfindən qəbul edilərsə, bu zaman "Xül' talağı" baş tutar.
Qadının talaq istəyə biləcəyi yerlərdən biri də kişinin uzun müddət qadından ayrı qalması və ya qadına nəfəqə verməkdən (xərclərini təmin etməkdən) imtina etməsi, yaxud bundan aciz olmasıdır. Bundan əlavə, əgər kişinin xanımı ilə pis davranması, yaxud ona qarşı öz vəzifələrini yerinə yetirməməsi qadının çətinlik və məşəqqətə düşməsinə səbəb olarsa, bu zaman qadın talaq tələb bilər. Bu kimi hallarda şəri hakim (şəriət hakimi) dinin buyurduğu qaydalara riayət etməklə qadına talaq vermə haqqına sahibdir.
Nikah əqdində talaq haqqının şərt edilməsi
İslam dininə əsasən, talaq kişinin haqqıdır. Bununla belə, dinimizdə qadının talaq tələb biləcəyi bir sıra hallar da qeyd olunmuşdur.
Qadının ərindən talaq ala biləcəyi yerlərdən biri, nikah əqdində talaq haqqının qadına verilməsinin şərt edilməsidir. Belə ki, əksər fəqihlərin fətvasına əsasən, qadın nikah əqdində (bu məsələ hər bir lazım əqdə şamildir) əri tərəfindən talaq vermə haqqına sahib olmağı şərt edə bilər[1]. Belə olduqda, qadın nə vaxt istəsə ərindən aldığı vəkalətlə özünə talaq verə bilər.
Həmçinin, qadın, əri onun icazəsi olmadan başqa bir qadınla evlənərsə, talaq haqqına sahib olmağı da şərt edə bilər. Bu halda, kişi, həyat yoldaşının razılığı olmadan başqa biriylə evlənərsə, qadın ərindən aldığı vəkalətlə özünə talaq vermə hüququna malikdir.
"Xül'" talağı
Xül' talağı, kişinin yox, qadının talaq tələb etdiyi yerlərdən biridir.
Əgər qadın ərindən bezmişsə, ona öz mehriyəsini və ya bir miqdar mal bağışlamaqla ərindən talaq ala bilər. Fiqhi termində buna "Xül' talağı" deyilir[2]. Xül' talağı belədir ki, qadın əri ilə razılığa gəldiyi malı ona bağışlayır və ər də bunu qəbul edərək qadına talaq verir[3].
Xül, "Bain" talağının qismlərindəndir. Ona görə də, bu talaq baş tutduqdan sonra, kişi iddə müddətində öz xanımına qayıda bilməz, lakin qadın bu zaman kəsimində əri istəməsə belə, ona bağışladığı malı geri ala bilər. Belə olan halda isə, kişi (iddə müddəti də daxil olmaqla) öz xanımına qayıda bilər[3].
Kişinin uzun müddət yoxa çıxması
Əgər kişi uzun müddət yoxa çıxarsa və ya yaxud itkin düşərsə (ondan xəbər alınmazsa), qadın şəri hakimə müraciət edib talaq tələb edə bilər. Bu halda, şəri hakim dinin buyurduğu qaydalar çərçivəsində qadına talaq verəcək[4].
Kişinin nəfəqə verməkdən imtina etməsi və ya bundan aciz olması
Əgər kişi imkansızlıqdan qadının nəfəqəsini ödəyə bilmirsə, yaxud imkanı olduğu halda bundan imtina edirsə, qadın məhkəməyə müraciət edərək talaq tələb edə bilər. Bu halda şəri hakim dinin buyurduğu qanunlara riayət etməklə ona talaq verəcək[5].
Çətinlik və məşəqqət
Qadının talaq tələb edə biləcəyi hallardan biri də, əri ilə yaşamağın ona çətinlik və məşəqqət yaratmasıdır. Bundan başqa, bəzi fəqihlərin fətvasına əsasən, əgər kişi həyat yoldaşına qarşı özünün hər hansı bir şəri vəzifəsini yerinə yetirməkdən boyun qaçırarsa, bu, qadına çətinlik və məşəqqət yaratmasa belə, şəri hakim kişini ya öz vəzifələrinə riayət etməyə, ya da qadına talaq verməyə məcbur edə bilər[6]. Əgər kişi hər ikisindən də imtina edərsə, şəri hakimin özü o qadına talaq vermə haqqına sahibdir.[7]
Mənbələr
- ↑ Seyyid Ruhullah Musəvi Xomeyni, "Təhrirul-vəsilə", Kitabul-Vəkalət, c. 2, səh. 42, 12-ci məsələ; Mühəqqiq Hilli, "Muxtəsərun-Nafe", səh. 251; Şəhid Sani, "Məsalikul-Əfham", c. 2, səh. 4; Ayətullah Məhəmməd Həsən Nəcəfi (Sahibe-Cəvahir), "Cəvahirul-kəlam", c. 32, səh. 23.
- ↑ Seyyid Ruhullah Musəvi Xomeyni, "Təhrirul-vəsilə", Kitabul-Xül' vəl-Mubarat, c. 2, səh. 349, 1-ci məsələ;
- ↑ 3,0 3,1 Mahmud Şahrudi, "Fərhənge Fiqh Mutabeqe Məzhəbe Əhli-beyt (ə)", təlif və təhqiq: Muəssisəye Dairətul-məarife Fiqhe İslami bər Məzhəbe Əhli-beyt (ə), Muəssisəye Dairətul-məarife Fiqhe İslami, c. 2, səh. 481.
- ↑ Seyyid Ruhullah Musəvi Xomeyni, "Təhrirul-vəsilə" Kitabut-Talaq, əl-Qovlu fi İddətil-Vəfat, səh. 341, 11-ci məsələ.
- ↑ Seyyid Muhsin Təbabəti Həkim, "Minhacus-Salihin, Darut-Taaruf lil-Mətbuat, c. 2, səh. 320-321, 1469-cu məsələ.
- ↑ Əbul-Qasim bin Məhəmməd Həsən Mirzaye-Qumi, "Camiuş-şətat, Kitabus-Sədaq (ya Sidaq), səh. 508
- ↑ Seyyid Ruhullah Musəvi Xomeyni, "Səhifeye-Nur", c. 10, səh. 87.